Frans Stafleu staat in de stuurhut van het gloednieuwe elektrische werkschip Eem Surveyor. De provincie Utrecht heeft haar oude diesel werkschip namelijk vervangen voor een duurzaam schip. Frans' blik gaat naar de sonar vlak voor hem. Frans: “ Dit is nieuw voor mij, leuk! Op het scherm zie ik wat er op de bodem ligt van de Eem. Dat kan een fiets zijn of bijvoorbeeld een scooter en die takelen we er dan uit. De Eem wordt zo weer een stukje schoner, want deze sonar geeft een gedetailleerder beeld dan de elektronica op ons oude dieselschip.”
Na 40 jaar trouwe dienst zijn we van een 100 jaar (!) oud dieselschip overgestapt op een hypermodern elektrisch schip in onze rood-witte provinciekleuren. Het wordt nu niet alleen schoner, maar ook een stukje stiller op de Eem, want het werkschip wordt door stille elektromotoren aangedreven. De Eem Surveyor is voorzien van de nieuwste technologieën en er is geen CO2- uitstoot meer. Dat zorgt voor schonere lucht, is beter voor de natuur èn past bij onze duurzame ambitie om de emissie van vervoer terug te brengen naar nul.
We takelen van alles uit het water, dan heeft het vaarverkeer er geen last meer van. Dode dieren, grote takken, noem maar op.
Grote takken takelen
Het werkschip houdt toezicht op de scheepvaart in de Eem. De vaarroute gaat helemaal van de Koppelpoort in Amersfoort via Soest, Baarn, Eembrugge en Eemdijk tot het Eemmeer. Onze collega Frans is assetbeheerder vaarwegen en was projectleider bij de bouw van de Eem Surveyor. Frans en zijn collega’s zijn de ogen en oren op de provinciale vaarwegen, zij zorgen dat alle schepen snel en veilig door kunnen varen. “Kijk,” zegt hij wijzend op een grote kraan vooraan op het schip: “Hiermee takelen we van alles uit het water, dan heeft het vaarverkeer er geen last meer van. Dode dieren, grote takken, noem maar op. Het schip heeft een laadcapaciteit van 10.000 kilo.”
Genieten van ijsvogels
Frans vaart een paar dagen per week het 18 kilometer lange traject om de Eem te inspecteren. Hij is erg blij met het nieuwe schip: “Op het 100 jaar oude dieselschip De Birkt maakten we golven, de dieselmotor maakte lawaai en alles trilde. De stilte op de Eem Surveyor is geweldig. We glijden zonder geluid door het water en maken nauwelijks golven. Die rust is ook fijn voor de natuur, want we varen dwars door Natura 2000-gebied. Dat is genieten hoor, ik zie van alles tijdens het varen. Mooie rietkragen, groene oevers en vooral veel vogels; lepelaars, scholeksters, waterhoentjes en af en toe zelfs ijsvogels.”
’s Avonds aan de stekker
Beneden in het schip staan de accu’s die 280 kilowatt opslaan, waarmee de elektromotoren twee schroeven achteraan de boot aandrijven. Aan de voorkant is nog een boegschroef die het schip flexibeler maakt. Met volle accu’s kan de Eem Surveyor zo’n twintig uur varen bij tien kilometer per uur. Frans: “Maar onze snelheid is meestal 6 tot 10 kilometer per uur. We leggen hem ’s avonds weer aan de stekker bij onze vaste ligplaats, het Ocrieteiland bij Eembrugge. Dan is er altijd nog genoeg capaciteit over om uit te rukken bij problemen, bijvoorbeeld bij een olielozing.”
Weinig onderhoud
Een ander voordeel van het nieuwe elektrische werkschip is dat de gebruikskosten een stuk lager zijn, de motoren hoeven namelijk niet meer onderhouden te worden. Alleen de viezigheid door het water moet zo eens in de drie jaar verwijderd worden.
Duurzaam gebouwd
De Eem Surveyor is na zo’n vier jaar voorbereiding ontwikkeld en gebouwd op de werkplaats van Groeneveldt Marine Construction in Hendrik Ido Ambacht. Zij kochten het oude schip De Birkt terug en knappen het weer op. De oude dieselmotor gaat eruit en er komt een veel schonere motor voor in de plaats. Zo duurzaam mogelijk dus, zodat het schip kan blijven varen.
Schepnet voor zwerfvuil
We werkten tijdens dit project samen met de provincie Overijssel, die ook aan een nieuw werkschip toe was. Frans: “De werkschepen stonden naast elkaar in de scheepsloods. Ik ging als projectleider elke drie weken met collega’s even kijken of alles volgens plan ging en tijdens het proces overlegden we met de collega’s uit Overijssel. Daar hebben we veel aan gehad. Zo koos Overijssel voor een hendel in plaats van een stuur en dat hebben wij nu ook, want het werkt sneller en beter. En we kozen allebei voor haken aan de railing. Daar kan je een vijf meter lang schepnet aan hangen, waarmee je blikjes en ander zwerfafval van de randen langs het water kan vissen.”
Het oude dieselschip had zijn charme, maar nu genieten we van stille vaarttochten.
Vaarwel oude diesel
Komende week gaat Frans met de Eem Surveyor waternavel uit de Eem halen: “Dat is een exotische plant die in het water drijft. Als je die laat liggen worden het enorme plakkaten waardoor je niet meer goed kunt varen en dat moeten we voorkomen.” Frans gaat daarbij zijn oude diesel niet missen: “De Birkt had zeker zijn charme, maar dat tijdperk is afgesloten. We gaan nu genieten van stille vaarttochten.”