Zonder schoon water geen gezonde leefomgeving voor mens, plant en dier. De provincie Utrecht wil daarom met een impulsprogramma van dertien extra maatregelen inzetten op het verbeteren van de waterkwaliteit. Dat is nodig om zo dicht mogelijk bij de gestelde doelen uit de Kaderrichtlijn Water te komen. In Utrecht zijn zestig oppervlaktewateren: plassen, meren, rivieren en beekjes en vier grote grondwaterlichamen waarvan de kwaliteit met deze maatregelen moet toenemen.
De Kaderrichtlijn Water (KRW) is een Europese richtlijn die sinds 2000 van kracht is. Het doel is om in 2027 te voldoen aan kwaliteitsnormen voor grond- en oppervlaktewater. Volgens de KRW moet dit water in 'goede toestand' verkeren. De status 'goed' wordt alleen behaald als het oppervlaktewater aan ongeveer 140 voorwaarden voldoet. Ook voor grondwater gelden bepaalde eisen. Om de status 'goed' te bereiken, is het noodzakelijk dat aan alle voorwaarden wordt voldaan. Door verschillende maatregelen is de waterkwaliteit de afgelopen jaren al veel beter geworden. Op dit moment voldoet het water aan zo'n 80 procent van de voorwaarden. Voor de laatste 20 procent zijn extra maatregelen nodig om de waterkwaliteit verder te verbeteren.
Dertien aanvullende maatregelen
Met het Uitvoeringsprogramma Impuls KRW wil de provincie Utrecht alles op alles zetten om de KRW-doelen 100 procent te benaderen en achteruitgang van de waterkwaliteit te voorkomen. Dat gebeurt door dertien aanvullende maatregelen te nemen. Een greep uit deze maatregelen:
- Verdere beperkingen en verboden voor het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen.
- Het herzien van vergunningen bij bedrijven waarvoor de provincie bevoegd gezag is.
- Bedrijfsomschakeling naar niet biologische sierteelt wordt onmogelijk.
- De aanleg van ecologische oevers stimuleren.
Gedeputeerde water & bodem Has Bakker: "Het is onze verantwoordelijkheid om een gezonde leefomgeving met schoon water veilig te stellen voor toekomstige generaties. Daarom zetten we in op het halen van de KRW-doelen. Dat betekent dat het gebruik van schadelijke gewasbeschermingsmiddelen omlaag moet. Hetzelfde geldt voor het aantal lozingen van ongewenste stoffen op het riool. Daarom gaan we vergunningen KRW-proof maken."
Belangrijke rol UPLG bij KRW-doelen
De maatregelen voor water en bodem zijn nauw verbonden met het Utrecht Programma Landelijk Gebied (UPLG). Dit programma richt zich op natuurherstel en -versterking, met aandacht voor een duurzamere en toekomstbestendige landbouw. Dit kan onder andere door de uitstoot van stikstof en broeikasgassen te verminderen, maar ook door de water- en bodemkwaliteit te verbeteren.
Een duurzame landbouw draagt bij aan een betere waterkwaliteit en biodiversiteit, omdat er minder mest- en gewasbeschermingsmiddelen in het water terechtkomen. Daarnaast helpen overgangszones rondom Natura 2000-gebieden om waterstanden beter te beheren. Via het UPLG is financiering beschikbaar voor de verbetering van boerensloten en het vergroten van de biodiversiteit. Voor de uitvoering van het UPLG heeft de provincie 249 miljoen euro van het Rijk toegekend gekregen, waarvan een deel bijdraagt aan de KRW-doelen.
Halen van KRW-doelen is kruisbestuiving
De provincie Utrecht en de waterschappen werken al jaren met succes aan een betere waterkwaliteit. De 13 nieuwe maatregelen komen bovenop de bestaande 19 maatregelen uit het stroomgebiedsbeheerplan 2022-2027, zoals bodemsaneringen en het herstel van grondwaterstanden in Natura 2000-gebieden. Naast deze 32 maatregelen is samenwerking met andere overheden onmisbaar om de KRW-doelen te behalen. Gemeenten spelen een belangrijke rol bij het voorkomen van ongewenste lozingen op het riool en de Rijksoverheid is verantwoordelijk voor mest- en gewasbeschermingsbeleid.
Gedeputeerde Bakker: "Voldoen aan de KRW-doelen is taaie kost. De eisen zijn streng en de opgave is groot, mede doordat er steeds weer schadelijke stoffen in het grond- en oppervlaktewater terechtkomen. Deze extra maatregelen treffen we dus niet voor niets. Wij willen de zaken goed op orde hebben en ons inzetten om te doen wat nodig is."
Vervolg van de provinciale impuls KRW
Het uitvoeringsprogramma is nu in conceptvorm en wordt de komende weken besproken door Provinciale Staten. Daarnaast wordt het concept voor advies naar medeoverheden, drinkwaterbedrijven en betrokken organisaties gestuurd. Deze raadpleging loopt deels samen op met de adviesronde over een conceptversie van het UPLG. De reacties worden verwerkt in het definitieve Uitvoeringsprogramma Impuls KRW. Naar verwachting wordt dat na de zomer van 2025 vastgesteld.
Voor persinformatie:
jiri.glaap@provincie-utrecht.nl
06 39 63 21 97