Subsidies cultuur en erfgoed

Met ons beleid willen we bereiken dat bewoners en bezoekers van de provincie de cultuurhistorisch waardevolle landschappen kennen en waarderen en zich hier thuis voelen. We willen dat cultuurhistorische waarden en creatieve verbeelding bijdragen aan de kwaliteit en identiteit van onze omgeving.

Bij de grote ontwikkelingen die ruimte vragen in onze provincie, zoals de energietransitie, is meer aandacht nodig voor de cultuurhistorische waarden van de leefomgeving. Hierbij moet duidelijk zijn welke waardevolle sporen uit onze geschiedenis in het gebied aanwezig zijn.  Soms is daarvoor nog aanvullend onderzoek nodig. Met als resultaat bijvoorbeeld ‘gebiedspaspoorten’, ‘landschapsbiografieën’ of ‘gebiedsanalyses’. Of – meer traditioneel – cultuurhistorische en archeologische waardenkaarten. Soms zullen we zelf opdracht geven voor cultuurhistorisch onderzoek, maar we willen ook stimuleren en ondersteunen dat gemeenten dit doen. De resultaten kunnen bovendien weer aan de CHAT worden toegevoegd.

Goede verhalen wakkeren de nieuwsgierigheid aan en smaken altijd naar meer. Daarom is het belangrijk dat verhalen die in en achter ons erfgoed schuilgaan goed worden ontsloten en boeiend worden verteld. Bovendien is het van belang om niet alleen losse verhalen te vertellen maar deze ook met elkaar in verband te brengen en het publiek te verleiden om steeds meer te willen weten.

In het kader van het vergroten van het publieksbereik van Utrechts erfgoed krijgen immaterieel erfgoed en de thema’s varend erfgoed en militair erfgoed bijzondere aandacht. Dat laatste spitst zich toe op de periode van de Wereldoorlogen en op de gebieden Grebbelinie en Oude Hollandse Waterlinie.

We zijn daarnaast in het bijzonder geïnteresseerd in projecten die erfgoed ontsluiten voor jongeren en mensen met een migratieachtergrond. Verhalen over erfgoed kunnen niet alleen een brug slaan tussen verleden en toekomst, maar ook tussen verschillende bevolkingsgroepen. De veranderende en diverse samenstelling van de bevolking brengt wellicht ook interesse in een ander type erfgoed met zich mee, bijvoorbeeld een verschuiving van materieel naar immaterieel erfgoed. Nieuwe en andere percepties op erfgoed bieden kansen. Het is belangrijk dat de bij erfgoed betrokken partijen deze dynamiek erkennen en erop inspelen.

Een oude monumentale kerk verwarmen kan veel energie - en dus geld - kosten. De provincie heeft daarom het programma Verduurzaming monumentale kerken ontwikkeld. Een programma speciaal voor historische monumentale kerkgebouwen die nog als kerk in gebruik zijn. Met dit programma willen wij kerkbesturen helpen om verantwoord om te gaan met energie. Zo kunnen zij hun exploitatiekosten verlagen en de kerk comfortabel houden, in hete zomers én in koude winters. Daarmee dragen zij ook bij aan een beter milieu.

Onze aanpak: in drie stappen naar een duurzame kerk

Er zijn drie instrumenten om kerkbesturen te ondersteunen en te begeleiden:

1. Gratis stappenplan 'Handleiding verduurzamen Utrechtse kerken'
   
   Deze handleiding geeft antwoord op vragen als: "Waarmee begint u? of "Hoe kunt u op passende wijze, met zo klein mogelijke investeringen, significante besparingen realiseren?"
   
   Download het gratis stappenplan: Handleiding verduurzamen Utrechtse kerken

2. Gesprek met een energiecoach en een quickscan of maatwerkscan
   
   Heeft u als kerkbestuur hulp nodig om te bepalen welke verduurzamingsmaatregelen het beste passen? Vraag een gratis adviesgesprek aan met met een energiecoach. Deze coach bespreekt wat precies de behoefte is. En hij kijkt welk vervolgtraject daarbij het beste past. Afhankelijk van de situatie kunnen we vervolgens twee instrumenten inzetten:

   1. Quickscan; de aandacht ligt op kleinschalige maatregelen (quick wins). De quickscan kunnen we ook inzetten voor een specifieke onderzoeksvraag. Denk bijvoorbeeld aan de zoektocht naar een nieuw verwarmingssysteem.

   2. Maatwerkscan; wanneer een volledig beeld nodig is van alle mogelijke verduurzamingsmaatregelen (van klein tot groot). Bijvoorbeeld als onderbouwing bij een toekomstvisie of een restauratie- en of herbestemmingsplan.

3. Begeleiding door een energiecoach
   
   De energiecoach kan u, als kerkbestuur na een quickscan of maatwerkscan verder begeleiden bij de keuze voor definitieve maatregelen. Hij kan ook begeleiden bij een offerteaanvraag en de toetsing van offertes.

Achtergrond

De provincie geeft meer aandacht aan duurzaamheid in haar monumentenbeleid. Dit staat in het Cultuur- en erfgoedprogramma 2020-2023 "Voor jong & altijd". Het programma voor het verduurzamen van historische monumentale kerkgebouwen is daarvan onderdeel. Andere maatregelen zijn bijvoorbeeld de gratis duurzaamheidsscan voor eigenaren die een subsidieaanvraag indienen bij het fonds Erfgoedparels. En een verhoogd subsidiepercentage bij verduurzamingsaanpassingen.

Meer over verduurzaming monumentale kerken

Wilt u als kerkbestuur gebruik maken van onze verduurzamingsaanpak voor kerken? Lees dan eerst onze handleiding goed door. Hebt u daarna interesse in een gesprek met een energiecoach en een quickscan of maatwerkscan? Meldt u zich dan aan via: parelfonds@provincie-utrecht.nl

Let op! Dit programma geldt alléén voor kerkgebouwen die nog in gebruik zijn als kerk.

Ontwerp gericht op Cultuur en Erfgoed in ruimtelijke transitie-opgaven

De creatieve sector beschikt over ontwerp- en verbeeldingskracht en kan daarmee een bijdrage leveren aan de (fysieke en sociale) kwaliteit van de leefomgeving. Tegelijkertijd staat de leefomgeving voor grote ruimtelijke transities. We stimuleren een benadering van de transities die geworteld is in cultuur en erfgoed, actief bouwt aan sociale cohesie, gericht is op duurzaamheid en bijdraagt aan een gezonde leefomgeving. Bij ruimtelijke transities denken we in de eerste plaats aan energietransitie, klimaatadaptatie, verstedelijkingsopgave en een toekomstbestendiger mobiliteitssysteem. Drie beoogde effecten van projecten zijn:  

• het creëren van creatieve oplossingen bij complexe vraagstukken bieden
• Visie ontwikkelen, bewustwording en voorstelbaar maken
• Vergezichten schetsen, inspireren voor de toekomst

Om zo participatief mogelijk te opereren, stimuleren we verenigingen en stichtingen om samen met gemeenten te werken aan ontwerpen voor een toekomstbestendige en kwalitatief hoogwaardige leefomgeving. In het portfolio van het ontwikkelprogramma Cultuur & Leefomgeving staan voorbeeldprojecten ter inspiratie.

In 2021 is de Neder-Germaanse Limes ingeschreven op de UNESCO Werelderfgoedlijst. De provincies Utrecht, Gelderland en Zuid-Holland zijn gezamenlijk siteholder van dit Werelderfgoed. De Provincie Utrecht treedt daarbij op als coördinatiepunt en voert namens de drie provincies een aantal taken uit.

Een van die taken is het stimuleren van projecten die bijdragen aan het zichtbaar en beleefbaar maken van de Neder-Germaanse Limes, door middel van het beschikbaar stellen van subsidies. Hiervoor worden voor twee soorten projecten middelen beschikbaar namens de drie provincies gesteld: publieksprojecten en het plaatsen van informatieborden. Voor beide subsidies geldt dat aanvragen kunnen worden ingediend tussen 1 mei tot uiterlijk 1 september 2022.

De bijdrage voor het plaatsen van informatieborden bij archeologische vindplaatsen is alleen beschikbaar voor borden die worden geplaatst op sites die deel uitmaken van de Werelderfgoedsite Neder-Germaanse Limes;

De informatieborden moeten aansluiten bij de huisstijl buitencommunicatie en het interpretatiekader en de aanvrager dient zorg te dragen voor het beheer en onderhoud van het informatiebord voor een minimale periode van 6 jaar.

Deze subsidie bedraagt maximaal 75 procent van de kosten. Aanvragen kunnen worden ingediend door gemeenten en terrein beherende organisaties. In 2022 is 30.000 euro beschikbaar.

De subsidie die bedoeld is om regionale en lokale partners te ondersteunen bij het uitdragen van het verhaal van de Limes, is bedoeld voor projecten:

• Die aansluiten aansluit bij het merkdocument, het interpretatiekader en de doelstellingen van het managementplan van de Neder-Germaanse Limes;
• Die bijdragen aan een beter begrip van de Limes als internationale erfgoedstructuur bij bewoners of bezoekers;
• Die een wezenlijke toevoeging zijn op het bestaande productaanbod;
• Die (digitale) continuïteit in zich dragen;
• En die plaatsvinden binnen of betrekking hebben op het grondgebied van een of meer van de provincies Gelderland, Utrecht en Zuid-Holland.

De bijdrage voor dit type projecten bedraagt maximaal 5000 euro per aanvraag en maximaal 50 procent van de projectkosten. In 2022 is in totaal 45.000 euro beschikbaar.

Geadviseerd wordt om aan de voorkant af te stemmen om te overleggen of een aanvraag voldoet aan de randvoorwaarden of met aanpassingen alsnog passend te maken zijn. U kunt hiervoor contact opnemen met de provinciale contactpersonen voor de Limes of via het emailadres info@limessamenwerking.nl.  

Aanvraagformulier subsidies voor de Neder-Germaanse Limes.

De rijksmonumentale molens in Utrecht zijn iconen van het agrarisch cultuurlandschap en zijn belangrijk voor recreatie en toerisme. Molens zijn relatief kostbaar in onderhoud en ze brengen te weinig geld op om ze in goede staat te houden. Via het Rijk is subsidie beschikbaar voor onderhoud, de Subsidieregeling instandhouding monumenten. Dit bedrag is echter niet voldoende voor het in stand houden van de molens op de lange termijn. Daarom heeft de provincie Utrecht een aanvullende subsidieregeling opgesteld in samenspraak met het Platform Utrechtse Molens om in de kosten voor onderhoud te ondersteunen.

Eigenaren van rijksmonumentale molens kunnen tot 31 december subsidie aanvragen voor de periode vanaf het daarop volgende jaar. Meer informatie vindt u in de: Uitvoeringsverordening subsidie Instandhouding Molens provincie Utrecht.

In 2007 is het Fonds Erfgoedparels (ook bekend als het Parelfonds) ingesteld door Provinciale Staten. Dit fonds is specifiek ingesteld om bij te dragen aan de restauratie van Rijksmonumenten binnen onze provincie die geen woonhuis zijn. Sinds 2008 is er voor ruim 42 miljoen euro aan subsidie verstrekt aan 125 projecten voor restauraties in de categorieën: historische buitenplaatsen, kerken en industrieel erfgoed. 

Eigenaren van rijksmonumenten (geen woonhuis) kunnen tot 15 november 2020 subsidie aanvragen. Meer informatie vindt u in het subsidieloket: Uitvoeringsverordening subsidie erfgoedparels provincie Utrecht 2020-2023.

Subsidie voor cultuur kan worden aangevraagd voor:

• het coördineren van de samenwerking tussen festivals en het uitvoeren van onderzoek;
• innovatie of toegankelijkheid van openbare bibliotheken;
• stimuleren en faciliteren van talentontwikkeling voor professionele makers in de culturele sector;
• deskundigheidsbevordering in de cultuur- en erfgoedsector.

Kijk voor meer informatie op: https://www.provincie-utrecht.nl/loket/subsidies/cultuur-en-erfgoed

De streek- en kasteelmusea nemen een speciale plek in in de provinciale erfgoedinfrastructuur. Zij bewaren én vertellen het ‘Verhaal van Utrecht’, de geschiedenis van de provincie Utrecht. Als provincie willen we vernieuwing van de streek- en kasteelmusea aanjagen en de musea toekomstbestendig maken. Deze subsidie stimuleert musea om in hun plannen rekening te houden met de drie doelen van het nieuwe streek- en kasteelmuseumbeleid: het versterken en toekomstbestendig maken van de musea, het stimuleren om musea inclusieve en toegankelijke plekken te maken én om te werken aan een complete en zichtbare geschiedenis van de provincie Utrecht. Daarnaast is er speciale aandacht voor projecten die aandacht besteden aan immaterieel erfgoed en het verzamelen van verhalen van nieuwe gemeenschappen.

Beleidsnota Beter in verbinding museumbeleid provincie Utrecht 2021-2025